Najczęstsze dolegliwości zdrowotne u psów seniorów
Starzenie się jest naturalnym procesem zarówno dla ludzi, jak i dla naszych czworonożnych przyjaciół. Psy wchodzą w wiek senioralny w różnym wieku, zależnie od rasy i wielkości - mniejsze rasy zwykle później, około 10-12 roku życia, a większe wcześniej, nawet od 6-7 roku życia. W tym okresie życia pojawiają się specyficzne problemy zdrowotne, które wymagają szczególnej uwagi i opieki. Przyjrzyjmy się pięciu najczęstszym dolegliwościom zdrowotnym, które dotykają psie seniory.
- Choroby zwyrodnieniowe stawów (artretyzm)
Objawy i przyczyny
Choroby zwyrodnieniowe stawów to jedne z najczęstszych problemów dotykających starsze psy. Charakteryzują się stopniowym niszczeniem chrząstki stawowej, prowadzącym do stanu zapalnego, bólu i zmniejszonej ruchliwości. Pies może wykazywać trudności we wstawaniu, niechęć do chodzenia po schodach, kulawizny oraz zmniejszoną aktywność fizyczną.
Przyczyną jest najczęściej naturalny proces starzenia się, podczas którego chrząstka stawowa ulega zużyciu. Inne czynniki ryzyka to:
- Nadwaga i otyłość
- Wcześniejsze urazy stawów
- Wady wrodzone jak dysplazja stawu biodrowego
- Długotrwały, intensywny wysiłek fizyczny
Jak pomóc
Opiekun może w znacznym stopniu poprawić komfort życia psa cierpiącego na choroby stawów:
- Zapewnienie odpowiedniego, ortopedycznego posłania
- Stosowanie ramp zamiast schodów
- Utrzymywanie optymalnej wagi psa
- Umiarkowana, regularna aktywność fizyczna (krótsze, ale częstsze spacery)
- Leki przeciwzapalne i przeciwbólowe przepisane przez lekarza weterynarii
- Suplementy zawierające glukozaminę i chondroitynę
- Fizjoterapia, w tym hydroterapia
- Akupunktura jako terapia uzupełniająca
Rasy szczególnie narażone
- Labrador retriever
- Golden retriever
- Owczarek niemiecki
- Berneński pies pasterski
- Nowofundland
- Bokser
- Rottweiler
- Dog niemiecki
- Choroby serca
Objawy i przyczyny
Problemy kardiologiczne często dotykają psów w podeszłym wieku. Najczęściej występuje niewydolność zastawek serca i kardiomiopatia rozstrzeniowa. Objawy mogą obejmować:
- Zmęczenie i nietolerancja wysiłku
- Duszności i przyśpieszony oddech
- Kaszel, szczególnie w nocy lub podczas wysiłku
- Omdlenia
- Powiększony brzuch (z powodu gromadzenia się płynu)
- Zmniejszony apetyt
Przyczyną chorób serca u starszych psów jest często naturalne zużycie mięśnia sercowego i aparatu zastawkowego, choć niektóre rasy mają genetyczne predyspozycje do określonych chorób serca.
Jak pomóc
- Regularne kontrole weterynaryjne z osłuchiwaniem serca
- Leki przepisane przez weterynarza (inhibitory ACE, diuretyki, leki zwiększające kurczliwość serca)
- Dieta niskosodowa
- Kontrolowanie wagi
- Dostosowanie intensywności aktywności fizycznej do możliwości psa
- Monitorowanie częstości oddechów w spoczynku
- Ograniczenie stresu
Rasy szczególnie narażone
- Cavalier King Charles Spaniel (zwyrodnienie zastawki mitralnej)
- Doberman pinczer (kardiomiopatia rozstrzeniowa)
- Bokser (kardiomiopatia rozstrzeniowa)
- Jamnik (choroby zastawek)
- Pudel
- Chihuahua
- Dog niemiecki
- Cocker spaniel
- Choroby nerek
Objawy i przyczyny
Przewlekła choroba nerek (PChN) jest często spotykana u starszych psów. Nerki stopniowo tracą zdolność do filtrowania krwi i usuwania toksyn z organizmu. Objawy to:
- Zwiększone pragnienie i oddawanie moczu
- Utrata apetytu i wagi
- Wymioty
- Apatia
- Nieprzyjemny zapach z pyska
- W zaawansowanych stadiach: odwodnienie, anemia, problemy z koordynacją
Choroby nerek u starszych psów są najczęściej wynikiem naturalnego procesu starzenia się, gdy nefronów (jednostek funkcjonalnych nerki) ubywa z wiekiem. Inne przyczyny to infekcje dróg moczowych, kamienie nerkowe, choroby autoimmunologiczne, nadciśnienie oraz długotrwałe przyjmowanie niektórych leków.
Jak pomóc
- Specjalistyczna dieta nerkowa, ubogobiałkowa, o kontrolowanej zawartości fosforu
- Zapewnienie stałego dostępu do świeżej wody
- Regularne kontrole weterynaryjne i badania krwi
- Podawanie leków przepisanych przez weterynarza
- Podawanie płynów podskórnych w zaawansowanych przypadkach
- Monitorowanie ilości przyjmowanej wody i oddawanego moczu
- Podział posiłków na mniejsze porcje
Rasy szczególnie narażone
- Sznaucer miniaturowy
- Lhasa Apso
- Shih Tzu
- Samojed
- Bull Terrier
- Cairn Terrier
- Cocker spaniel angielski
- Beagle
- Zaćma i inne problemy okulistyczne
Objawy i przyczyny
Wraz z wiekiem wiele psów doświadcza pogorszenia wzroku, a najczęstszym problemem jest zaćma, czyli zmętnienie soczewki oka. Inne częste problemy to jaskra, suche oko oraz zwyrodnienie siatkówki. Objawy obejmują:
- Mętna, niebieskawo-biała powłoka na oczach
- Potykanie się o przedmioty
- Niechęć do wchodzenia po schodach lub skakania
- Dezorientacja, szczególnie w nowych miejscach
- Czerwone, opuchnięte oczy
- Wyciek z oczu
- Tarcie oczy łapami
Zaćma jest często związana z wiekiem, ale może też wynikać z cukrzycy, urazów lub przewlekłych stanów zapalnych oczu. Niektóre rasy mają genetyczne predyspozycje do chorób oczu.
Jak pomóc
- Regularne badania okulistyczne
- W przypadku zaćmy - możliwe leczenie chirurgiczne
- Utrzymywanie stałego układu mieszkania
- Unikanie przestawiania mebli, jeśli pies traci wzrok
- Wprowadzenie sygnałów dźwiękowych i zapachowych
- Zabezpieczenie schodów i innych niebezpiecznych miejsc
- Stosowanie kropli nawilżających lub innych leków przepisanych przez weterynarza
- Delikatne masowanie okolic oczu (po konsultacji z weterynarzem)
Rasy szczególnie narażone
- Boston Terrier
- Cocker spaniel
- Pudel
- Maltańczyk
- Chihuahua
- Terier szkocki
- Siberian Husky
- Labrador retriever (postępujące zwyrodnienie siatkówki)
- Zaburzenia poznawcze (psia "demencja")
Objawy i przyczyny
Zespół zaburzeń poznawczych (CDS - Cognitive Dysfunction Syndrome) to odpowiednik ludzkiej demencji u psów. Jego objawy obejmują:
- Dezorientacja i zagubienie w znanych miejscach
- Zmiany w cyklu snu i czuwania (często psy są niespokojne w nocy)
- Zapominanie wyuczonych komend i treningu
- Problemy z rozpoznawaniem domowników
- Zaburzenia w załatwianiu potrzeb fizjologicznych w domu
- Zmniejszona aktywność i interakcja społeczna
- Nietypowe wokalizacje (szczególnie w nocy)
- Niepokój i zwiększona lękliwość
Przyczyną jest degeneracja tkanki mózgowej związana z wiekiem, nagromadzenie złogów amyloidu w mózgu oraz stres oksydacyjny. Zaburzenia poznawcze mogą być też wtórne do innych chorób, jak choroby nerek czy wątroby.
Jak pomóc
- Utrzymywanie regularnego harmonogramu dnia
- Stymulacja umysłowa - nowe zabawki, puzzle, krótkie sesje treningowe
- Wzbogacające środowisko - nowe zapachy, zabawki, kontrolowane eksplorowanie nowych miejsc
- Suplementy zawierające przeciwutleniacze, kwasy tłuszczowe omega-3, S-adenozylo-L-metioninę
- Leki przepisane przez weterynarza (np. selegilina)
- Dieta bogata w przeciwutleniacze
- Utrzymywanie aktywności fizycznej dostosowanej do możliwości psa
- Cierpliwość i wyrozumiałość dla dezorientacji i "wypadków" w domu
Rasy szczególnie narażone
- Pudel
- Beagle
- Spaniele (różne odmiany)
- Terier szkocki
- Border Collie (paradoksalnie, mimo wysokiej inteligencji)
- Retriever (labrador i golden)
- Owczarek niemiecki
- Cocker spaniel
Podsumowanie
Opieka nad psem seniorem wymaga większej uważności, częstszych wizyt u weterynarza i dostosowania stylu życia do zmieniających się potrzeb pupila. Kluczowe elementy opieki nad starszym psem to:
- Regularne kontrole weterynaryjne co 6 miesięcy, obejmujące badania krwi, moczu i ocenę stanu zdrowia
- Odpowiednio zbilansowana dieta, dostosowana do specyficznych problemów zdrowotnych
- Umiarkowana, regularna aktywność fizyczna dostosowana do możliwości psa
- Zapewnienie komfortu w domu - wygodne posłanie, łatwy dostęp do jedzenia i wody
- Wzmożona obserwacja pod kątem nowych objawów lub zmian w zachowaniu
- Szczególna troska o higienę i pielęgnację
- Cierpliwość i zrozumienie dla procesów starzenia się
Wczesne wykrycie i odpowiednie zarządzanie dolegliwościami zdrowotnymi może znacząco poprawić jakość życia psa seniora i wydłużyć czas, jaki spędzi u naszego boku w dobrej kondycji. Pamiętajmy, że starzenie się jest naturalnym procesem, a nie chorobą - odpowiednia opieka może sprawić, że późne lata życia naszego czworonożnego przyjaciela będą komfortowe i szczęśliwe.
Bibliografia
- Dodman, N. H. (2020). Pets on the Couch: Neurotic Dogs, Compulsive Cats, Anxious Birds, and the New Science of Animal Psychiatry. Simon & Schuster.
- Epstein, M., Rodan, I., Griffenhagen, G. et al. (2015). 2015 AAHA/AAFP Pain Management Guidelines for Dogs and Cats. Journal of the American Animal Hospital Association, 51(2), 67-84.
- Fortney, W. D. (2012). Implementing a successful senior/geriatric health care program for veterinarians, veterinary technicians, and office managers. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice, 42(4), 823-834.
- Landsberg, G., Hunthausen, W., & Ackerman, L. (2013). Behavior Problems of the Dog and Cat. Saunders Elsevier.
- Larsen, J. A., & Farcas, A. (2014). Nutrition of aging dogs. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice, 44(4), 741-759.
- Metzger, F. L. (2005). Senior and geriatric care programs for veterinarians. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice, 35(3), 743-753.
- Osella, M. C., Re, G., Odore, R. et al. (2007). Canine cognitive dysfunction syndrome: Prevalence, clinical signs and treatment with a neuroprotective nutraceutical. Applied Animal Behaviour Science, 105(4), 297-310.
- Tilley, L. P., & Smith Jr, F. W. K. (2015). Blackwell's Five-Minute Veterinary Consult: Canine and Feline. Wiley-Blackwell.
- Vaughan, L. C. (1990). Orthopedic problems in old dogs. Veterinary Record, 126(16), 379-388.
- World Small Animal Veterinary Association (2018). Guidelines for the Veterinary Practitioner: Senior Pet Care. WSAVA.
